Z przyjemnością podejmiemy współpracę z przedsiębiorcami, spółkami prawa handlowego, klubami sportowymi i jednostkami z sektora NGO. Realizowana przez nas księgowość w Kozienicach to profesjonalizm, doskonały kontakt i pewność, że wszystkie Państwa sprawy zostaną załatwione rzetelnie i terminowo.

Jesteśmy stale rozwijającą się firmą rodzinną, funkcjonującą na rynku od ponad 25 lat. Naszym Klientom oferujemy kompleksowe usługi z zakresu księgowości, doradztwa podatkowego, doradztwa prawnego i audytu. Pomagamy przedsiębiorcom, spółkom prawa handlowego, jednostkom sektora NGO, klubom sportowym i osobom nieprowadzącym działalności gospodarczej.

Stawiamy na jakość. Posiadamy szeroką wiedzę i bogate doświadczenie. Oferujemy usługi, których nie świadczą inne podmioty z branży. Przecieramy nowe szlaki i wyznaczamy standardy, nie boimy się podejmować wyzwań wymagających pełnego zaangażowania. Jesteśmy otwarci na nowe, innowacyjne rozwiązania.

Zapewniamy bezpieczeństwo. Każdy kto powierza Nam swoje sprawy może być pewny bezpieczeństwa przed wszelkimi zagrożeniami. Priorytetem dla Nas jest zdobycie pełnego zaufania Klientów poprzez gwarancję najwyższej jakości usług i zapewnienie ochrony.

Kancelarie Chałczyńscy to rodzinna firma z tradycjami. To, co Nas wyróżnia przekłada się na zadowolenie naszych klientów. Kładziemy ogromny nacisk na jakość wykonywanych przez Nas usług. Ponad dwudziestoletnie doświadczenie pozwoliło Nam wypracować metody idealnie dopasowane do potrzeb Naszych Klientów. Prowadzone poprzednio przez kilkanaście lat Biuro rachunkowe w Kozienicach pozwoliło na rozwój kompleksowych usług z zakresu księgowości, doradztwa podatkowego, a także audytu i doradztwa prawnego.

Doradztwo podatkowe w Radomiu realizowane przez Kancelarię Chałczyńscy to marka, która od lat wspiera szereg klientów biznesowych i indywidualnych. Cechami charakterystycznymi Naszej pracy są poufność, wysoki standard i bezpieczeństwo. Przez cały czas staramy się, żeby realizowana przez Nas usługa księgowości w Radomiu, Kozienicach, Pionkach oraz innych miastach regionu była usługą na miarę dzisiejszych potrzeb przedsiębiorców.

Sprawozdanie finansowe za rok 2022 należy sporządzić do 31 marca 2023 roku. W roku ubiegłym terminy sprawozdawcze zostały wydłużone ze względu na panującą pandemię Covid-19. W tym roku MF rozważa przedłużenie terminu na złożenie zeznań w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT).

Ostatecznie terminy sprawozdawcze za 2022 r. (w przypadku gdy rok obrotowy jest równy kalendarzowemu) wynoszą:

31 marca 2023 r. - sporządzenie sprawozdania finansowego

30 czerwca 2023 r. - zatwierdzenie sprawozdania finansowego

15 lipca 2023 r. - złożenie sprawozdania finansowego we właściwym rejestrze sądowym

Obowiązkami sprawozdawczymi objęte są wszystkie jednostki stosujące ustawę o rachunkowości, tj.:

Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)

Ministerstwo Finansów prowadzi prace w kierunku wydania rozporządzenia przesuwającego o 3 miesiące, czyli do 30 czerwca br. zarówno termin składania CIT-8 jak i termin zapłaty podatku za 2022 r. wykazanego w zeznaniu rocznym.

Wydłużenie terminu dla składania zeznań podatkowych w CIT za 2022 r. dotyczyć będzie wszystkich podatników. Termin zostanie wydłużony na:

złożenie zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym

wpłatę podatku należnego wykazanego w zeznaniu, albo różnicy między podatkiem naleznym od dochodu wykazanego w tym zeznaniu a sumą należnych zaliczek za okres od początku roku, o którym mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

Obowiązujące terminy sprawozdawcze za 2022 r

Jeżeli spółka komandytowa powstała z przekształcenia spółki jawnej będącej również podatnikiem CIT, to i tak 19-proc. PIT od przychodów komplementariusza może być pomniejszony tylko o tę część daniny spółki, która przypada na okres po przekształceniu - wyjaśnił dyrektor KIS

Spytała o to spółka jawna, która od 2022 r. stała się podatnikiem CIT i w związku z tym co miesiąc płaciła zaliczki na ten podatek. Jej wspólnikami są osoby fizyczne oraz kontrolowana przez jedną z nich spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Rozważano przekształcenie spółki jawnej w komandytową, na podstawie art. 551 par. 1 kodeksu spółek handlowych. Doszłoby do tego w trakcie 2022 r.

Po przekształceniu osoby fizyczne zostałyby komplementariuszami, a spółka z o.o. komandytariuszem nowego podmiotu. Spółka jawna skorzystałaby z uprawnienia, o którym mowa w art. 12 ust. 3 pkt 1 ustawy o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217 ze zm.) i nie zamykałaby ani nie otwierała ksiąg rachunkowych.

W 2023 r. wspólnicy wypłaciliby sobie zysk osiągnięty w 2022 r. Spółka uważała, że wypłacając go osobom fizycznym, będzie mogła jako płatnik pomniejszyć zryczałtowany 19-proc. PIT o całość CIT należnego za 2022 r., w trybie określonym w art. 30a ust. 6a ustawy o PIT. Przepis ten mówi, że zryczałtowany podatek od przychodów komplementariusza z udziału w zyskach spółki komandytowej pomniejsza się o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku tej spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki za rok podatkowy, z którego przychód z udziału w zysku został uzyskany.

Spółka uważała, że odliczenie, o którym mowa w art. 30a ust. 6a ustawy o PIT, będzie dotyczyć całości zaliczek na CIT wpłaconych w 2022 r. i całości podatku należnego za ten rok podatkowy.

Tłumaczyła, że skoro nie dojdzie do zamknięcia ksiąg rachunkowych, to będzie ona kontynuować rok podatkowy przekształconego podmiotu (spółki jawnej) i przejmie wszystkie przynależne mu prawa i obowiązki. Będzie to dotyczyć również obowiązku rozliczenia się z CIT za cały 2022 r. Zatem wpłacone przez spółkę jawną zaliczki na podatek dochodowy będzie można uznać za zaliczki wpłacone na poczet podatku spółki komandytowej - argumentowała.

Nie zgodził się z nią dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Zwrócił uwagę na to, że z prawa do odliczenia, o którym mowa w art. 30a ust. 6a ustawy o PIT, mogą skorzystać wyłącznie komplementariusze spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych. Jeżeli więc dojdzie do przekształcenia spółki jawnej w komandytową w trakcie 2022 r., to jej wspólnicy będący osobami fizycznymi nie będą komplementariuszami przez cały okres (cały rok), za który byłby wypłacany zysk. Nie można więc odliczyć tej części CIT, która przypada za okres, gdy byli wyłącznie wspólnikami spółki jawnej - podsumował dyrektor KIS. 

Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 9 września 2022 r., sygn. 0114-KDIP3-1.4011.575.2022.3.BS

Nie można odliczyć CIT za okres kiedy spółka była jawna

1 stycznia 2023 r. wejść miały w życie przepisy ograniczające w znacznym stopniu możliwość dokonywania transakcji gotówkowych w transakcjach między przedsiębiorcami (B2B) jak i transakcjach z konsumentami. Uchwalona 5 sierpnia 2022 r. nowelizacja przesunęła termin wejścia w życie tych ograniczeń na 1 stycznia 2024 r.

Ograniczenia płatności gotówkowych w transakcjach B2B

Obecnie, zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy - Prawo przedsiębiorców dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Od 1 stycznia 2023 r. limit ten miał ulec obniżeniu do 8 000 zł. Nowelizacja uchwalona 5 sierpnia 2022 r. przesunęła termin wprowadzenia obniżonego limitu transakcji gotówkowych na 1 stycznia 2024 r. Przedsiębiorcy będą mieli więcej czasu na dostosowanie się do wprowadzonych ograniczeń.

Ograniczenia płatności gotówkowych w transakcjach z konsumentami

Obecnie nie ma przepisu, który zobowiązywałby konsumentów do dokonywania płatności bezgotówkowych. W relacjach z konsumentami nie obowiązuje też żaden limit transakcji dokonywanych gotówkowo. Zmiany w tym zakresie zostały wprowadzone w ramach ustawy wprowadzającej tzw. Polski Ład.

Zgodnie z przepisami tej ustawy od 1 stycznia 2023 r. miał wejść w życie obowiązek dokonywania przez konsumentów płatności bezgotówkowych (płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego), jeżeli jednorazowa wartość transakcji z przedsiębiorcą, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 20 000 zł lub równowartość tej kwoty (na potrzeby tego przepisu transakcje w walutach obcych ma być przeliczana na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji).

Nowelizacja uchwalona 5 sierpnia 2022 r. przesunęła termin wejścia w życie tego obowiązku na 1 stycznia 2024 r.

Co za tym idzie, przedsiębiorcy będą mogli nadal przyjmować od klientów (konsumentów) płatności gotówkowe - niezależnie od wartości transakcji - do końca 2023 roku. Dopiero od 1 stycznia 2024 r. powinni zacząć stosować ograniczenie wartości transakcji gotówkowych w relacjach z konsumentami.

Ustawa z 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw - ustawa czeka na publikację w Dzienniku Ustaw

Ograniczenia w płatnościach gotówkowych zostały odroczone

Resort finansów wyjaśnił, że nie będzie można wycofać się z decyzji o wstecznym wyborze skali podatkowej dokonanej w PIT-36. Z kolei przy kilku formach prowadzenia działalności gospodarczej złożenie PIT-28 dla jednej z nich nie zamyka drogi do przejścia na zasady ogólne w innej. 

Wynika tak ze stanowiska, które wydano na prośbę DGP. Przedmiotem zainteresowania czasopisma było to, czy podatnik, który zadeklaruje w zeznaniu rocznym przejście z podatku liniowego na skalę (identyczne zasady dotyczą ryczałtowców), będzie mógł jeszcze przed 2 maja 2023 r. zmienić zdanie, złożyć korektę i pozostać przy dotychczasowej formie opodatkowania. Zapytano też, czy przedsiębiorca prowadzący firmę w dwóch różnych formach (np. Indywidualna działalność gospodarcza i spółka cywilna) będzie mógł podejmować decyzję o przejściu z ryczałtu na skalę niezależnie, w zakresie każdej z tych działalności odrębnie. 

Eksperci dość krytycznie oceniają ograniczanie przez Ministerstwo Finansów prawa do skorygowania oświadczenia o wyborze skali podatkowej zawartego w terminowo złożonym zeznaniu rocznym za 2022 r. Wszyscy natomiast zgadzają się z wykładnią MF dotyczącą przedsiębiorców, którzy osiągają przychody z indywidualnej działalności gospodarczej oraz jako  wspólnicy spółek transparentnych podatkowo.

Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 14 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265; Polski Ład 2.0) podatnicy, którzy przed 1 lipca 2022 r. stosowali opodatkowanie podatkiem liniowym, mogą wybrać opodatkowanie dochodów osiągniętych w 2022 r. z pozarolniczej działalności gospodarczej wg skali podatkowej. Jak zwraca uwagę Rafał Sidorowicz, doradca podatkowy i starszy menedżer w zespole podatków osobistych i doradztwa dla pracodawców MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy, z art. 14 Polskiego Ładu 2.0. wynika, że złożenie zawiadomienia o wyborze skali podatkowej za cały 2022 r. będzie elementem zeznania PIT-36. Aby było skuteczne, zawiadomienie w tej formie powinno zostać złożone do 2 maja 2023 r. 
– Przepisy przewidują jednak pewne ograniczenia w zakresie możliwości zmiany formy opodatkowania – mówi Natalia Wytrykowska, doradca podatkowy, menedżer w zespole ds. PIT w KPMG w Polsce. Wyjaśnia, że zgodnie z art. 14 ust. 2 Polskiego Ładu 2.0 wybór dokonany po złożeniu zeznania PIT- -36L nie wywołuje skutków prawnych, jeżeli podatnik wykazał w tym zeznaniu przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. – Ustawa nie przewiduje jednak, jakie skutki dla przedsiębiorcy będzie miała odwrotna sytuacja, tj. złożenie w pierwszej kolejności zeznania PIT-36 z wyborem formy opodatkowania wg skali podatkowej, a następnie, jeszcze w terminie ustawowym, złożenie zeznania PIT-36L, w ramach którego dochody będą opodatkowane wg stawki liniowej. Przepisy nie wskazują wprost, że złożenie zeznania PIT-36 ma uniemożliwić przedsiębiorcy powrót do uprzednio stosowanej formy opodatkowania – podkreśla ekspertka. Jej zdaniem przyjęta przez MF interpretacja ma więc charakter rozszerzający. – Zmiana formy opodatkowania jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem podatnika, co wprost wynika z art. 14 Polskiego Ładu 2.0. Ustawa nie zawiera wprost stwierdzenia, z którego wynikałby zakaz odwołania oświadczenia o skorzystaniu z preferencji i wyborze progresywnej formy opodatkowania. Działanie podatnika w tym zakresie mieściłoby się bowiem w dyspozycji art. 14 ust. 1 – mówi Wytrykowska.

W podobnym tonie wypowiada się Rafał Sidorowicz, który wskazuje, że zgodnie z ustawą z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1540; ost. zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1301), jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację. Ekspert przypomina, że przed kilku laty z podobnym zagadnieniem mieliśmy do czynienia w kontekście oświadczenia małżonków o wspólnym rozliczeniu za dany rok, które na gruncie ówczesnych przepisów musiało zostać złożone do końca kwietnia następnego roku. Wówczas Krajowa Informacja Skarbowa wypracowała stanowisko, że do końca kwietnia małżonkowie mogą zmienić oświadczenie o wspólnym bądź rozdzielnym opodatkowaniu, nawet jeżeli zostało ono wyrażone w złożonym już zeznaniu rocznym. – Czytając zatem powołane przepisy łącznie, można dojść do wniosku, że oświadczenie o wyborze skali podatkowej może zostać zmienione w drodze korekty deklaracji PIT-36, z tym ograniczeniem, że korekta taka powinna zostać złożona do 2 maja 2023 r. – mówi Sidorowicz. Jego zdaniem po złożeniu w tym terminie korekty PIT-36, podatnik powinien mieć możliwość powrotu do 19-proc. stawki liniowej za cały 2022 r. i zadeklarowania dochodów z działalności gospodarczej na formularzu PIT-36L. Większą ostrożność – mimo oceny, że MF stosuje interpretację rozszerzającą ‒ zachowuje Natalia Wytrykowska, która podkreśla, że możliwość odwołania oświadczenia o wyborze formy opodatkowania może budzić wątpliwości interpretacyjne ze względu na wyjaśnienia MF i brak jednoznacznego uregulowania tej kwestii w przepisach. Podobnego zdania jest doradca podatkowy Radosław Kowalski. Uważa, że powrót do opodatkowania podatkiem liniowym poprzez złożony w terminie do 2 maja 2023 r. PIT-36L powinien być skuteczny, ale niestety stanowisko MF wyklucza taką możliwość. – Szkoda, że zakaz odwołania wyboru nie został wprost zapisany w ustawie, zwłaszcza że stosowne zastrzeżenie zostało poczynione na okoliczność złożenia przed PIT-36 odpowiednio PIT-28 czy PIT-36L, gdzie podatnik uwzględnił przychody, wobec których chciałby następnie złożyć PIT-36 – mówi ekspert. 

Co przy kilku formach prowadzenia działalności 

Jak przypomina Rafał Sidorowicz, podatnik osiągając przychody z indywidualnej działalności gospodarczej oraz jako wspólnik transparentnej podatkowo spółki osób fizycznych, może do jednej z tych formuł prowadzenia działalności stosować opodatkowanie podatkiem dochodowym wg skali podatkowej lub podatkiem liniowym, a zyski z drugiego rodzaju działalności opodatkować w ten sam sposób lub wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Natalia Wytrykowska zwraca uwagę, że zgodnie z art. 15 ust. 2 Polskiego Ładu 2.0 wybór dokonany po złożeniu zeznania PIT-28 nie wywołuje skutków prawnych, jeżeli podatnik wykazał w tym zeznaniu przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Tymczasem zarówno przychody z działalności, jak i przychody ze spółki osobowej transparentnej podatkowo są zaliczane do kategorii przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o której jest mowa w art. 15 ust. 2 Polskiego Ładu 2.0. – Wątpliwości budzi więc, czy zmiana formy opodatkowania tylko jednej z tych form działalności nie wpłynie na sposób opodatkowania drugiej. Wedle wyjaśnień MF wybór formy opodatkowania ma odnosić się do każdej z form prowadzenia  działalności gospodarczej z osobna – mówi ekspertka. – Należy zgodzić się z resortem finansów, że jeżeli w 2022 r. podatnik stosował ryczałt do rozliczania przychodów z własnej działalności gospodarczej oraz zysków ze spółki transparentnej podatkowo, to na podstawie art. 15 Polskiego Ładu 2.0 może zdecydować, że wraca do skali podatkowej w zakresie jednej lub obu form prowadzenia działalności – twierdzi Rafał Sidorowicz. Dodaje, że w odniesieniu do spółek transparentnych podatkowo zmiana ryczałtu na skalę za 2022 r. będzie możliwa, jeżeli zawiadomienia o zmianie formy opodatkowania dokonają wszyscy wspólnicy tej spółki. Także Radosław Kowalski uważa, że możliwe jest dokonanie zmiany formy opodatkowania z ryczałtu na skalę podatkową tylko dla jednej z form prowadzenia działalności. – Zmiana taka jest możliwa zarówno w przypadku modyfikacji w trakcie roku, jak i po jego zakończeniu – dodaje ekspert.

Zmiana formy opodatkowania w zeznaniu rocznym

Obowiązek płatności bezgotówkowych w transakcjach powyżej 20 tys. zł

Od 1 stycznia 2023 r. do ustawy o prawach konsumenta dodany zostanie art. 7b ustanawiający obowiązek dokonywania płatności bezgotówkowych w relacjach między konsumentem a przedsiębiorcą jeśli wartość transakcji przekroczy 20.000 zł. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców uważa to rozwiązanie za zbyt daleko idącą ingerencję w preferencje obywateli dotyczące metod płatności i apeluje o wycofanie się z tego rozwiązania.

Ograniczenie obrotu gotówkowego w czasie istotnych napięć geopolitycznych i trwającej wojny na Ukrainie może stanowić zagrożenie dla cyberbezpieczeństwa państwa (zwiększenie zagrożenia wynikającego z ataków na systemy bankowe).

Również w relacjach B2B przedsiębiorcy od 1 stycznia 2023 r. będą objęci obowiązkiem dokonywania płatności bezgotówkowych już od 8.000 zł, zamiast jak dotychczas 15.000 zł. Ustanowienie tak niskiego limitu również należy ocenić negatywnie.

Polska jest jednym z pionierów w zakresie stosowania nowoczesnych technologii w obrocie bezgotówkowym. Badania wskazują, że 47,3% osób preferuje płatności bezgotówkowe, natomiast 32,6% wciąż woli płacić gotówką. Wskazać jednak należy, że w grupie wiekowej 55-64 lata aż 48,1% osób wybiera gotówkę (wobec 26,7% wybierających płatności bezgotówkowe), a w grupie osób powyżej 65 roku życia gotówkę wybiera aż 71,8% ankietowanych (wobec 14,2% wybierających płatności bezgotówkowe).

Konsumenci używający gotówki wskazują, że ta forma płatności pozwala na lepszą kontrolę wydatków (30%), poczucie niezależności (21%), czy większą prywatność i ochronę danych osobowych (17%).

Ilość pieniądza gotówkowego w obiegu stale rośnie – wartość gotówki 31 grudnia 2020 r. wyniosła 321,5 mld zł. W stosunku do 31 grudnia 2019 r. odnotowano w 34,8%, tj. o 83,0 mld zł. Oznacza to, że Polacy nie chcą rezygnować z fizycznego pieniądza.

Przyjęcie bezgotówkowych form płatności powinno następować drogą ewolucji, nie zaś być wynikiem odgórnego nakazu Państwa.

Związek Przedsiębiorców i Pracodawców z zasady sprzeciwia się sztucznym ingerencjom regulatora w katalog sposobów płatności akceptowanych przez przedsiębiorców. To sami właściciele i pracownicy firm powinni decydować o tym, jakie formy zapłaty będą przyjmowane w danym podmiocie. Naturalnym trendem jest rozwój płatności bezgotówkowych, które są coraz popularniejsze i pożądane. Warto wspomnieć o tym, że Polska jest jednym z najbardziej rozwiniętych krajów Europy pod względem korzystania z nowoczesnych technologii przy płatnościach bezgotówkowych. Proces ich upowszechniania zaszedł w zasadzie całkowicie naturalnie, drogą samoregulacji i ewolucji oczekiwań konsumenckich – niepotrzebne okazują się zatem dodatkowe metody wsparcia rozwoju płatności bezgotówkowych z wykorzystaniem przepisów prawa.

Jednocześnie, nie da się odmówić należnego miejsca gotówce – szczególnie dzisiaj, gdy jest to kwestia bezpośrednio powiązana ze ścisłym bezpieczeństwem państwa. Mając to na uwadze, postulujemy odejście od propozycji wprowadzenia limitu transakcji gotówkowych w transakcjach B2C, który – w rezultacie uchwalenia „Polskiego Ładu” – ma zacząć obowiązywać od 2023 roku. Jest to postulat szkodliwy, zwłaszcza w warunkach trwającego konfliktu zbrojnego.

Fizyczny pieniądz towarzyszy nam już od około 3000 lat. Początkowo wartość pieniądza była zbliżona do rynkowej wyceny kruszców użytych do jego produkcji. Bardzo istotnym wydarzeniem w historii płatności pieniężnych było zrezygnowanie z pokrycia wartości pieniądza w złocie. Od tamtego czasu koncepcja pieniądza oparta jest wyłącznie na zaufaniu do państwa będącego gwarantem jego wartości, a tym samym na swego rodzaju umowie społecznej między państwem – emitentem a społeczeństwem[1].

Wraz z coraz większą cyfryzacją świata, doświadczamy znacznej ewolucji w zakresie metod płatności. Osoby będące klientami banków mogą korzystać z kart płatniczych (debetowych i kredytowych), czy np. przelewów online. Rozwiązania te od kilku lat nie wymagają od klientów nawet wizyty w oddziale banku, a jedynie zalogowania się w systemie informatycznym za pomocą komputera bądź smartfona. Również instytucje pozabankowe od wielu lat oferują nowatorskie rozwiązania w zakresie płatności.

Bezgotówkowe formy płatności mają wiele zalet, są szybkie, bezpieczne i nie wymagają od nas noszenia nawet portfela. Umożliwiają także szybką identyfikację stron i uzyskanie informacji o samej transakcji. Dzięki tym cechom coraz częściej bezgotówkowe formy płatności stają się przedmiotem zainteresowania władz publicznych, w których interesie jest kontrolowanie obiegu pieniądza, choćby ze względów podatkowych.

Obecnie przepisy prawa wymagają korzystania z rachunku płatniczego przy dokonywaniu transakcji, których stroną są przedsiębiorcy. W ustawie Prawo przedsiębiorców[2] w art. 19 ustanowiono limit wynoszący 15 tysięcy złotych, od którego dokonywanie i przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy. Co istotne od 1 stycznia 2023 r. limit ten ma zostać obniżony do kwoty 8 tysięcy złotych. Rozwiązanie takie pozwala państwu na większą kontrolę nad obrotem pieniądza między przedsiębiorcami. Ma to istotne znaczenie np. z uwagi na wprowadzenie mechanizmu split payment, czyli fizycznego oddzielenia rachunku, na który wpływa kwota netto z faktury od rachunku dedykowanego rozliczeniom z tytułu podatku VAT. Rozwiązanie to pomaga ograniczyć ryzyko nadużyć podatkowych, z drugiej jednak strony mogą być istotnym utrudnieniem w działalności mikro i małych przedsiębiorców z powodu ograniczenia ich płynności finansowej i nałożenia dodatkowych obowiązków formalnoprawnych.

O ile do obowiązkowych płatności bezgotówkowych w rozliczeniach między przedsiębiorcami zdążyliśmy się już przyzwyczaić, to ustawodawca od 1 stycznia 2023 r. szykuje kolejną bardzo dużą zmianę. Mianowicie pierwszy raz w historii wprowadzone zostaną obowiązkowe płatności bezgotówkowe w transakcjach między konsumentami a przedsiębiorcami. Od przyszłego roku do ustawy o prawach konsumenta[3] dodany zostanie art. 7b stanowiący jednoznacznie, że:

„Konsument jest obowiązany do dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli jednorazowa wartość transakcji z przedsiębiorcą, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 20 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.”.

Transakcje o wartości powyżej 20 tys. zł z obowiązkiem płatności bezgotówkowej

Praca zarobkowa w okresie korzystania z zasiłku chorobowego powoduje utratę prawa do świadczenia za cały okres niezdolności do pracy

Ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Celem zasiłku chorobowego jest bowiem rekompensata utraconego przez ubezpieczonego zarobku w związku z wystąpieniem u niego okresowej niezdolności do zarobkowania, nie zaś możliwość uzyskania dodatkowej korzyści, obok "normalnego" dochodu. Osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest zobowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego (wyrok Sądu Najwyższego z 14 grudnia 2021 r., II USKP 100/21).

Powód pełni funkcję komendanta przy zarządzie oddziału miejskiego ochotniczej straży pożarnej. Funkcja ta na początku była pełniona charytatywnie, a od 2014 r. wypłacane jest z tego tytułu wynagrodzenie w ramach umowy zlecenia. Następnie 26 stycznia 2015 r. powód zawarł umowę zlecenia z gminą na okres do 31 grudnia 2015 r. z ustalonym wynagrodzeniem miesięcznym. W ramach tej umowy miał świadczyć usługi doradcze w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz pełnić obowiązki komendanta. W okresie od 3 marca 2015 r. do 31 sierpnia 2015 r. ubezpieczony był niezdolny do pracy. W szpitalu przebywał od 3 marca 2015 r. do 11 kwietnia 2015 r. W okresie niezdolności do pracy ubezpieczony nie wykonywał żadnych czynności w ramach umowy zlecenia, ale wystawiał rachunki, w których wpisywał czynności wykonywane za niego przez inne osoby, np. przez swojego zastępcę, przy czym nie zaznaczał, że nie wykonywał tych czynności samodzielnie. Tak było również w ostatnich miesiącach 2017 r., gdy będąc na zwolnieniu lekarskim wystawiał rachunki w ramach umowy zlecenia, obejmujące czynności, których samodzielnie nie wykonywał. W związku z nieprawidłowym wykorzystywaniem zwolnienia lekarskiego ZUS zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego wraz z odsetkami. Ten odwołał się do sądu.

Sąd I instancji uznał odwołanie ubezpieczonego od decyzji ZUS za zasadne. Wskutek apelacji wniesionej przez ZUS od wyroku I instancji sąd okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że odmówił odwołującemu się prawa do zasiłku chorobowego za okresy od 17 marca 2015 r. do 31 sierpnia 2015 r. i od 30 listopada 2017 r. do 17 grudnia 2017 r. z tytułu zatrudnienia w związku z nieprawidłowym wykorzystywaniem zwolnienia lekarskiego. Ponadto sąd okręgowy zobowiązał go do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego w kwocie 30 786,91 zł wraz z odsetkami w kwocie 6450,66 zł, tj. łącznie kwoty 37 237,57 zł. Od tego orzeczenia ubezpieczony złożył skargę kasacyjną. SN uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał sądowi okręgowemu do ponownego rozpoznania. Głównym powodem takiej decyzji było to, że sąd okręgowy uznał, że jest on zobowiązany do zapłaty na rzecz ZUS odsetek od świadczeń nienależnych od dnia wypłaty tego świadczenia, a nie od dnia doręczenia decyzji obligującej go do zwrotu świadczenia.

Każda praca zarobkowa wykonywana w okresie zwolnienia lekarskiego powoduje utratę prawa do świadczeń. Wyjątkowo dopuszcza się sytuacje, w których pomimo wykonywania pewnych czynności składających się na pracę zarobkową, nie zostaje spełniona przesłanka w postaci utraty prawa do zasiłku chorobowego. Wyjątki te dotyczą aktywności zmierzających do osiągnięcia zarobku w czasie pobierania tego zasiłku, jednakże tylko wówczas, gdy mają one charakter incydentalny i wymuszony okolicznościami. Zatem tylko sporadyczne i wymuszone okolicznościami wykonywanie niektórych dodatkowych czynności związanych z prowadzoną działalnością może nie być kwalifikowane jako wykonywanie pracy i może usprawiedliwiać zachowanie prawa do zasiłku.

Praca zarobkowa w okresie pobierania zasiłku chorobowego

Wkrótce w prawie pracy pojawią się dwa nowe urlopy

Nowelizacja Kodeksu pracy będzie oznaczać dla pracodawców małą rewolucję. Firmy będą musiały się zastanowić nad nową organizacją pracy, ponieważ pracownikom zostaną wydłużone urlopy rodzicielskie i nadane nowe uprawnienia. Problem może się pojawić w dużych zakładach pracy, które muszą organizować pracę na wiele miesięcy z góry – mówi dr Katarzyna Kalata, wykładowczyni Wyższej Szkoły Bankowej w Łodzi. Jak ocenia, planowane zmiany, które muszą zostać wdrożone najpóźniej na początku sierpnia br., są jednak korzystne dla wszystkich pracowników, zwłaszcza tych, którzy mają dzieci.

Rządowy projekt nowelizacji Kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw trafił do Sejmu na początku czerwca br. i wciąż jest w trakcie ścieżki legislacyjnej. Jego celem jest m.in. wdrożenie do polskiego porządku prawnego dwóch unijnych dyrektyw (tzw. dyrektywa rodzicielska oraz dyrektywa w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej). Polska powinna to zrobić najpóźniej do 2 sierpnia br.

– Z tych zmian wynika, że będziemy mieli prawo do dwóch nowych urlopów, czyli urlopu opiekuńczego oraz urlopu z tytułu siły wyższej. Ten pierwszy będzie przysługiwać m.in. z tytułu choroby członka najbliższej rodziny, z którym wspólnie zamieszkujemy, czyli np. męża czy dziecka. Będzie on przysługiwał w wymiarze aż pięciu dni, ale będzie niepłatny. Nie otrzymamy z tego tytułu żadnego wynagrodzenia. Natomiast urlop z tytułu siły wyższej będzie nam przysługiwał w wymiarze dwóch dni w roku kalendarzowym i będzie płatny w 50 proc. – wyjaśnia Katarzyna Kalata.

Oprócz dwóch nowych urlopów w znowelizowanych przepisach pojawią się też duże ułatwienia dla rodziców.

– Przede wszystkim urlop rodzicielski zostanie wydłużony o dziewięć tygodni. Rodzice będą mogli z niego korzystać niezależnie od tego, czy matka wykorzystała urlop macierzyński – mówi ekspertka z Wyższej Szkoły Bankowej w Łodzi.

W tej chwili urlop rodzicielski wynosi 32 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka i 34 tygodnie w przypadku ciąży mnogiej. Po zmianach będzie to odpowiednio 41 i 43 tygodnie. Nie trzeba będzie też wykorzystywać go od razu, ale maksymalnie w pięciu częściach do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy szósty rok życia. Nowością będzie brak możliwości wykorzystania całości urlopu tylko przez jednego rodzica. Ojciec nie będzie mógł zrzec się swoich dziewięciu tygodni urlopu rodzicielskiego na rzecz matki, ani matka na rzecz ojca.

– Matce będzie przysługiwać dziewięć tygodni urlopu i jednocześnie ojcu też będzie przysługiwać dziewięć tygodni urlopu, niezależnie od tego, czy drugi rodzic z nich skorzysta – mówi ekspertka WSB w Łodzi. – Ponadto rodzice do ósmego roku życia dziecka będą mogli też złożyć do pracodawcy wniosek, że nie chcą pracować w nadgodzinach, i pracodawca będzie musiał taki wniosek uwzględnić.

Zgodnie z nowymi przepisami pracownik opiekujący się dzieckiem do ukończenia przez nie ósmego roku życia – bez wyrażenia swojej dobrowolnej zgody – nie będzie również zobowiązany do pracy w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy czy delegowania poza stałe miejsce pracy. Kolejną nowością będą też zmiany w urlopach ojcowskich. W tej chwili ojcowie mogą wykorzystać ten dwutygodniowy urlop do czasu ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia. Wskutek nowelizacji będą mieć na to już tylko 12 miesięcy.

Istotna zmiana ma dotyczyć również wysokości zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu rodzicielskiego i ustalenia go na poziomie 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

– Kluczowe zmiany są też planowane w zakresie umów na okres próbny i umów na czas określony – mówi dr Katarzyna Kalata. – Przede wszystkim pracodawca będzie musiał uzasadniać przyczynę wypowiedzenia takiej umowy, skonsultować się w tej sprawie ze związkami zawodowymi oraz – jeżeli pracownik wniesie powództwo do sądu – będzie musiał przywrócić go do pracy.

Zgodnie z aktualnymi przepisami pracodawca nie ma obowiązku podawania przyczyny wypowiedzenia umowy na czas określony. Nie musi też konsultować się w tej sprawie z zakładową organizacją związkową. Takie wymogi obowiązują tylko przy umowach na czas nieokreślony. Z kolei w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy na czas określony do tej pory pracownik mógł żądać przed sądem jedynie odszkodowania, a nie przywrócenia do pracy.

– Te planowane zmiany sprawią, że praktycznie znikną różnice między umowami na czas określony i nieokreślony – zauważa ekspertka łódzkiej WSB.

Ważne zmiany dotyczą też okresu, na jaki pracodawca i pracownik będą mogli zawrzeć umowę na okres próbny.

– Do tej pory taką umowę można było zawrzeć na trzy miesiące. Natomiast po zmianach okres próbny będzie zależny od czasu, na jaki będziemy chcieli zawrzeć kolejną umowę. Dla przykładu, jeżeli kolejną umowę będziemy chcieli zawrzeć na sześć miesięcy, to okres próbny będzie wynosił miesiąc. Jeżeli będzie to do 12 miesięcy, to okres próbny będzie wynosił do trzech miesięcy. Kluczowe jest również to, że okres próbny będzie mógł być przedłużony, jeżeli pracownik będzie np. chory – mówi dr Katarzyna Kalata.

Jak ocenia, zmiany procedowane w tej chwili przez Sejm będą rewolucją dla pracodawców, którzy będą musieli się zastanowić nad nową organizacją pracy. Planowana nowelizacja jest jednak bardzo korzystna dla pracowników, zwłaszcza tych, którzy mają pod opieką dzieci.

– Jedyna niekorzystna zmiana dotyczy urlopów opiekuńczych. Aktualnie pracownikom przysługuje zasiłek opiekuńczy z tytułu np. opieki nad chorym członkiem rodziny. Jeśli natomiast pracownik skorzysta z nowego urlopu opiekuńczego, nie będzie mieć żadnego prawa do wynagrodzenia. Dlatego warto w takiej sytuacji skorzystać z zasiłku opiekuńczego – zauważa ekspertka Wyższej Szkoły Bankowej.

Wkrótce zmiany w prawie pracy - będą dwa nowe urlopy dla pracowników

Nie można skorygować odliczenia, gdy prawo do niego wygasło

Przedsiębiorca, który nie potrącił VAT naliczonego w ustawowym terminie, nie może zrobić tego po latach, sięgając po przepis o korekcie wstępnego odliczenia - orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE

Wyjaśnił, że przepis ten może być stosowany wyłącznie, gdy istnieje prawo do odliczenia podatku, a nie gdy ono już wygasło.

Wyrok dotyczył wprawdzie przepisów holenderskich, ale ma znaczenie również dla polskich przedsiębiorców. Przypomnijmy, że w Polsce co do zasady przedsiębiorca rozliczający się w okresach miesięcznych powinien odliczyć podatek w okresie, w którym powstało takie prawo, albo w trzech kolejnych okresach rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy o VAT). Odliczenia można dokonać także poprzez korektę deklaracji, z tym że nie później niż w ciągu pięciu lat, licząc od początku roku, w którym powstało takie prawo (art. 86 ust. 13 ustawy o VAT).

Holandia również wprowadziła termin na odliczenie VAT naliczonego, ale spółka, której dotyczy wyrok TSUE, nie skorzystała z tego prawa. W 2006 r. kupiła ona 10 działek budowlanych, by zrealizować na nich inwestycję. Nie odliczyła VAT naliczonego.

Planowała wybudować domki kempingowe wraz z dodatkową zabudową, a następnie sprzedać zagospodarowane nieruchomości. Zawarła nawet z kupującym umowę, która ostatecznie jednak nie została sfinalizowana ze względu na okoliczności gospodarcze.

W 2013 r. spółka odsprzedała działki ich poprzedniemu właścicielowi i naliczyła VAT od ceny sprzedaży. Nie zadeklarowała jednak ani nie uiściła tego podatku. Dwa lata później fiskus wydał decyzję wymiarową i nakazał spółce wpłacić zaległy VAT.

Ta zaskarżyła decyzję, twierdząc, że VAT należny powinien zostać pomniejszony o podatek naliczony przy transakcji z 2006 r. Przywołała art. 184 i art. 185 unijnej dyrektywy VAT, które pozwalają na proporcjonalną korektę kwoty wstępnego odliczenia. W tym wypadku kwota wstępnego odliczenia wyniosła 0 zł i spółka chciała ją teraz skorygować, wykorzystując do tego art. 184 i art. 185 unijnej dyrektywy.

Przyzwolił na to holenderski sąd, ale tamtejszy minister finansów złożył skargę kasacyjną. Argumentował, że spółka powinna była odliczyć VAT już w 2006 r. Nie zrobiła tego jednak, a od tamtej pory prawo do odliczenia tego podatku wygasło. Minister uważał, że spółka nie może teraz, po dziewięciu latach, skorygować tego odliczenia w związku z „pierwszym wykorzystaniem dobra do celów działalności opodatkowanej”. Przekonywał, że art. 184 i art. 185 dyrektywy nie dotyczą takiej sytuacji.

Holenderski sąd najwyższy zawiesił postępowanie w tej sprawie i skierował pytanie prejudycjalne do unijnego trybunału. Zauważył, że w świetle wcześniejszego orzeczenia TSUE (z 11 kwietnia 2018 r., sygn. C-532/16) można by, przy okazji pierwszego wykorzystania nieruchomości do celów opodatkowanych, skorygować wstępne odliczenie VAT, i to nawet po upływie ustawowego terminu na odliczenie podatku naliczonego.

Zarazem jednak holenderski sąd nabrał wątpliwości, czy taka wykładnia nie byłaby sprzeczna z innymi wyrokami TSUE, np. z 27 czerwca 2018 r. (sygn. C-364/17), z 27 marca 2019 r. (C-201/18) i z 30 kwietnia 2020 r. (sygn. C-661/18). Wynikało z nich, że przyznanie podatnikom nieograniczonego w czasie prawa do odliczenia VAT wiązałoby się z również nieograniczonym w czasie uprawnieniem fiskusa do kwestionowania rozliczeń podatnika. A to byłoby sprzeczne z przepisami unijnymi.

TSUE zgodził się z takim argumentem również w najnowszym wyroku. Wyjaśnił, że mechanizm korekty wstępnego odliczenia VAT naliczonego może być stosowany wyłącznie, gdy istnieje prawo do odliczenia podatku naliczonego, co potwierdza m.in. wyrok TSUE z 30 marca 2006 r. (sygn. C-184/04). Jeśli takie prawo wygasło z uwagi na upływ terminu zawitego, to korekta odliczenia jest już wykluczona, i to również, gdy nie stwierdzono żadnego nadużycia prawa, oszustwa czy utraty wpływów podatkowych - orzekł TSUE. ©℗

Wyrok TSUE z 7 lipca 2022 r., sygn. C-194/21

Nie można skorygować odliczenia kiedy prawo do niego wygasło

Ustalenie wysokości wynagrodzenia, a także innych świadczeń pracowniczych, oraz sporządzenie listy płac często sprawiają kłopoty służbom kadrowo-płacowym. Te problemy spiętrzyły się jeszcze bardziej od 1 stycznia 2022 r. w związku z wejściem w życie tzw. Polskiego Ładu. Program ten wprowadził zmiany w zakresie naliczania podatku i składek ZUS m.in. od wynagrodzeń.

W niniejszym poradniku wyjaśniamy kwestie związane z obliczaniem wynagrodzenia za okresy nieobecności w pracy, takie jak urlopy wypoczynkowe, okolicznościowe itp. Omówimy także zasady dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę oraz sporządzanie listy płac w różnych konfiguracjach, zarówno dla pracowników, jak i zleceniobiorców, z uwzględnieniem najważniejszych zmian, jakie od 1 lipca 2022 r. wprowadzono w zakresie naliczania zaliczek na podatek od wynagrodzeń.

Kolejne w tym roku zmiany podatkowe wiążą się tym razem z obniżeniem stawki podatkowej do 12% oraz kwoty zmniejszającej podatek. Zlikwidowana zostanie ulga dla klasy średniej oraz podwójne obliczanie zaliczek na podatek - tzw. mechanizm przesunięcia terminu poboru zaliczki, jeśli zaliczka obliczona wg Polskiego Ładu była wyższa niż ta obliczona zgodnie z zasadami z 31 grudnia 2021 r.

Poradnik uwzględnia wymienione zmiany obowiązujące od 1 lipca 2022 r. i na przykładach pokazuje nowy sposób rozliczania wynagrodzeń pracowników, a także zleceniobiorców.

Wynagrodzenie za pracę jest to wypłacane okresowo świadczenie za umówioną pracę. Jest ono ustalane odpowiednio do rodzaju, ilości i jakości wykonywanych zadań, a także stosownie do kwalifikacji pracownika. Powinno zawierać wszystkie składniki przewidziane w przepisach Kodeksu pracy bądź przepisach odrębnych ustaw, a także w przepisach wewnątrzzakładowych oraz w umowie o pracę (uchwała Sądu Najwyższego z 30 grudnia 1986 r., III PZP 42/86, OSNC 1987/8/106).

Wynagrodzenie może się składać z różnych składników - stałych lub zmiennych.

Warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą ustalają:

    Kodeks pracy, układy zbiorowe pracy (art. 771 ustawy - Kodeks pracy; dalej: k.p.),

    regulaminy wynagradzania (art. 772 k.p.) - u tych pracodawców, którzy zatrudniają co najmniej 50 pracowników i nie są objęci zakładowym lub ponad zakładowym układem zbiorowym,

    umowy o pracę - u pracodawców zatrudniających mniej niż 50 pracowników.

    co najmniej 50 pracowników, nieobjętych zakładowym układem zbiorowym pracy ani ponad zakładowym układem zbiorowym pracy, ustala warunki wynagradzania za pracę w regulaminie wynagradzania,

    mniej niż 50 pracowników, nieobjętych zakładowym układem zbiorowym pracy ani ponad zakładowym układem zbiorowym pracy, może ustalić warunki wynagradzania za pracę w regulaminie wynagradzania,

    co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników, nieobjętych zakładowym układem zbiorowym pracy ani ponad zakładowym układem zbiorowym pracy, ustala warunki wynagradzania za pracę w regulaminie wynagradzania, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wystąpi z wnioskiem o jego ustalenie.

Podstawowym aktem prawnym regulującym zagadnienia związane z wynagrodzeniem za pracę jest Kodeks pracy. Ogranicza on jednak swoje postanowienia do:

    przekazania pracodawcy kompetencji w zakresie określenia zasad wynagradzania za pracę,

    wskazania kryteriów, jakimi jest zobowiązany kierować się pracodawca, ustalając zasady wynagradzania,

    wskazania sytuacji, w których pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia pomimo nieświadczenia pracy, oraz sposobów obliczania takiego wynagrodzenia,

    ustanowienia norm ochronnych dla wynagrodzenia za pracę (np. zakaz zrzekania się prawa do wynagrodzenia, zakaz potrąceń ponad ustaloną granicę, minimalna częstotliwość wypłaty, minimalna wysokość wynagrodzenia), ustanowienia obligatoryjnych składników wynagrodzenia (np. dodatku za pracę w nocy, za pracę w godzinach nadliczbowych),

    wskazania zasad ustalania i wypłacania należności z tytułu podróży służbowej.

Pozostałe zasady wynagradzania w firmie powinny określać regulaminy wynagradzania, układy zbiorowe oraz umowy o pracę.

Zasady ustalania wynagrodzenia za pracę w przepisach wewnątrzzakładowych

Pracodawcy, tworząc przepisy wewnątrzzakładowe, powinni kierować się następującymi zasadami:

■ wszyscy pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków, w szczególności prawo do równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu, a zatem także w wynagradzaniu (art. 112, art. 183e k.p.),

■ każdy pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę, a realizacja tej zasady powinna nastąpić m.in. przez politykę państwa w dziedzinie płac, w szczególności przez ustalanie minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 13 k.p.),

■ postanowienia umów o pracę (m.in. w zakresie wynagradzania) nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy zawarte m.in. w Kodeksie pracy czy regulaminie wynagradzania obowiązującym w firmie (art. 18 § 1 k.p.).

Wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy (art. 78 § 1 k.p.).

Wynagrodzenie za pracę podlega ochronie, która przejawia się m.in. w zobowiązaniu pracodawcy do wypłacania wynagrodzenia systematycznie i terminowo.

Wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. Wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego.

Składniki wynagrodzenia za pracę, przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc (np. za kwartał, półrocze, rok), wypłaca się z dołu w terminach określonych w przepisach prawa pracy (np. regulaminie pracy). Informację o terminie wypłat pracodawca umieszcza w:

    regulaminie pracy - jeżeli jest obowiązany do jego utworzenia, tj. zatrudnia co najmniej 50 pracowników,

    piśmie o warunkach zatrudnienia wręczanym pracownikowi na podstawie art. 29 § 3 k.p., jeżeli pracodawca nie ma regulaminu pracy.

Termin wypłaty wynagrodzeń powinien być określony jako konkretny dzień. Może to być ostatni dzień miesiąca za dany miesiąc lub dzień miesiąca następnego, np. 5, 7 czy 10 dzień. Termin powinien być stały, oznaczony.

W przypadku rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę przed ustalonym w zakładzie pracy terminem wypłaty wynagrodzeń - np. w trakcie miesiąca lub w ostatnim dniu miesiąca, gdy płace są realizowane w miesiącu następnym - należne wynagrodzenie za pracę wraz z pozostałymi świadczeniami, jak: ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop, odprawy (emerytalna, rentowa, pieniężna z tytułu zwolnień grupowych, odszkodowanie z tytułu skróconego okresu wypowiedzenia), powinny być wypłacone w dniu ustania stosunku pracy. Dniem wymagalności tych świadczeń, a więc i terminem ich spełnienia (wypłaty), jest dzień, w którym kończy się zatrudnienie. Przez ten fakt dochodzi do zerwania więzi prawnej między stronami i to zobowiązuje je do wzajemnego rozliczenia się z obowiązków wynikających z rozwiązanej umowy, w tym finansowych.

Wypłaty wynagrodzenia dokonuje się w formie pieniężnej. Częściowe spełnienie wynagrodzenia w innej formie niż pieniężna jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy przewidują to ustawowe przepisy prawa pracy lub układ zbiorowy pracy (art. 86 § 2 k.p.).

Wypłata wynagrodzenia jest dokonywana na wskazany przez pracownika rachunek płatniczy, chyba że pracownik złożył w postaci papierowej lub elektronicznej wniosek o wypłatę do rąk własnych. Oznacza to, że wynagrodzenia są wpłacane na konto pracownika z urzędu, a gdyby ten wybrał jednak formę gotówkową, to musi złożyć pisemną dyspozycję w tej sprawie.

Wypłata wynagrodzenia bezgotówkowo skutkuje tym, że pracodawca ma prawo zażądać numeru rachunku płatniczego, na który będzie dokonywał wypłaty wynagrodzenia (jeżeli pracownik nie złoży wniosku o wypłatę do rąk własnych). Jest to dodatkowa informacja, którą trzeba pracodawcy udostępnić oprócz numeru PESEL i innych danych osobowych, a także imion i nazwisk oraz dat urodzenia dzieci - jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy.

Przy formie bezgotówkowej wynagrodzenie pracownika musi być obliczone i przekazane odpowiednio wcześniej, tak aby w dniu wypłaty, ustalonym np. w regulaminie pracy, wpłynęło na konto pracownika. Zatem trzeba odpowiednio wcześniej złożyć dyspozycję przelewu, uwzględniając czas na rozliczenia międzybankowe.

Wynagrodzenie pracownika może składać się z wielu elementów. Najczęściej spotykanym systemem jest wypłata pensji podstawowej oraz ewentualnych dodatków.

Wynagrodzenie zasadnicze jest najważniejszym, stałym i obligatoryjnym składnikiem wynagrodzenia. Pracownik musi je otrzymywać regularnie, w stałych odstępach czasu. Należy jednak podkreślić, że wynagrodzenie zasadnicze nie musi odpowiadać stawce minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Nie bez znaczenia pozostaje tu również system wynagradzania stosowany przez pracodawcę.

Wynagrodzenie zasadnicze wynika z przyjętego w zakładzie pracy systemu wynagradzania:

System czasowy wynika z wynagradzania za efektywny czas pracy oraz kategorii osobistego zaszeregowania. Wynagrodzenie zasadnicze w systemie czasowym może być określane w stawce miesięcznej lub godzinowej.

System akordowy wynika z wynagradzania za efekty pracy. W tym systemie wynagrodzenie zależy od wydajności pracy indywidualnego pracownika lub zespołu pracowników, uzyskanej w jednostce czasu, oraz stawek płac wynikających z kategorii zaszeregowania danej pracy.

System wynagradzania prowizyjnego to wysokość wynagrodzenia uzależniona np. od wielkości uzyskanego obrotu, wartości zawartych umów z kontrahentami czy ściągniętych należności. Nie ma tutaj określonego górnego pułapu wynagrodzenia, określona jest tylko stawka prowizji.

Oprócz podstawowych systemów wynagradzania często w firmach występują systemy mieszane, np. czasowo-akordowy czy czasowo-prowizyjny, w których płaca zasadnicza jest sumą stawek.

Tryb naliczania wynagrodzenia za część miesiąca regulują przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (dalej: rozporządzenie z 29 maja 1996 r.).

Rozporządzenie to rozróżnia 2 sposoby ustalania wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca w zależności od tego, czy absencja pracownika spowodowana jest chorobą czy inną usprawiedliwioną przyczyną.

Nieobecności, za które pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy płatne przez pracodawcę bądź świadczone z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, wymagają zastosowania dzielnika 30 (średnia arytmetyczna dni kalendarzowych w miesiącu). Natomiast nieobecności spowodowane przyczynami innymi niż powyższe powinny być rozliczane według roboczogodzin.

1.2.1. Choroba, opieka, urlop macierzyński

Aby obliczyć wynagrodzenie ustalone w stawce miesięcznej w stałej wysokości za czas przepracowany, jeżeli pracownik za część miesiąca otrzymał wynagrodzenie chorobowe, należy:

Krok 1. miesięczną stawkę wynagrodzenia podzielić przez 30;

Krok 2. otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim o czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby;

Krok 3. obliczoną kwotę wynagrodzenia odjąć od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc (§ 11 rozporządzenia z 29 maja 1996 r.).

Pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim przez 8 dni, za które otrzymał wynagrodzenie chorobowe. Jego miesięczne wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę wynosi 4000 zł. Aby ustalić wynagrodzenie za część miesiąca:

    miesięczną stawkę wynagrodzenia dzielimy przez 30: 4000 zł : 30 dni = 133,33 zł;

    otrzymaną kwotę mnożymy przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim: 133,33 zł × 8 dni = 1066,64 zł.

Tak obliczoną kwotę odejmujemy od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc: 4000 zł - 1066,64 zł = 2933,36 zł.

Otrzymana kwota stanowi wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca.

Powyższy mechanizm naliczeń należy również stosować, aby ustalić wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca, podczas gdy przez jego resztę pracownik pobierał zasiłek przewidziany w przepisach o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub w przepisach o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, tj. zasiłek chorobowy, opiekuńczy, macierzyński oraz świadczenie rehabilitacyjne.

Metoda ustalania wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca, w przypadku gdy przez pozostałą jego część pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim, jest taka sama, bez względu na liczbę dni miesiąca. Pozostaje ona w ścisłym powiązaniu z regulacją dotyczącą sposobu obliczania zasiłku chorobowego. Podstawą wymiaru zasiłku za jeden dzień niezdolności do pracy jest bowiem 1/30 przyjmowanego wynagrodzenia, niezależnie od liczby dni kalendarzowych w danym miesiącu, a pensja ustalona w stałej miesięcznej stawce przysługuje w tej samej kwocie, zarówno gdy miesiąc ma 28, jak i 31 dni.

Załóżmy, że pracownik w okresie od 1 do 24 lutego 2023 r. (24 dni) przebywał na zwolnieniu lekarskim i za czas tej nieobecności otrzymał wynagrodzenie chorobowe. Jego miesięczne wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę wynosi 3850 zł. W celu obliczenia wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca należy:

Krok 1. miesięczną stawkę wynagrodzenia podzielić przez 30: 3850 zł : 30 dni (a nie przez 28) = 128,33 zł;

Krok 2. otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim: 128,33 zł × 24 dni = 3079,92 zł;

Krok 3. tak obliczoną kwotę odjąć od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc: 3850 zł - 3079,92 zł = 770,08 zł.

Kwota 770,08 zł to wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca (w tym przypadku 2 dni robocze 27 i 28 lutego 2023 r.).

Zastosowanie schematu naliczeń polegającego na podzieleniu płacy miesięcznej przez 30, a nie 28 (w lutym 2023 r. jest 28 dni), powoduje, że za czas przepracowany pracownik otrzyma wyższe wynagrodzenie, niżby otrzymał, gdyby jako dzielnik można było zastosować 28 czy 29 w roku przestępnym.

Aby obliczyć wynagrodzenie za czas przepracowany, gdy miesiąc ma 31 dni, a pracownik przez jego część przebywał na zwolnieniu lekarskim, należy także stosować zasadę zawartą w rozporządzeniu, w myśl której stałą płacę miesięczną dzieli się przez 30, a nie przez 31 dni.

Jeśli w miesiącu, który ma 31 dni, pracownik przez 30 dni chorował, a przez 1 dzień pracował, przysługuje mu wynagrodzenie za ten 1 dzień.

1.2.2. Wynagrodzenie za nieobecność z innych przyczyn niż choroba

Aby ustalić wysokość pensji za czas przepracowany, jeśli w trakcie miesiąca pracownik był nieobecny w pracy z innych przyczyn niż choroba i za czas tej niezdolności nie zachowuje prawa do wynagrodzenia, należy korzystać z regulacji zawartych w § 12 rozporządzenia z 29 maja 1996 r.

Krok 1. miesięczną stawkę wynagrodzenia ustaloną w stałej wysokości podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu;

Krok 2. następnie otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę godzin nieobecności pracownika w pracy z tych przyczyn;

Krok 3. tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odjąć od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc.

Powyższy schemat obliczeń przeznaczony jest do ustalania wynagrodzenia za czas przepracowany, gdy przez część miesiąca pracownik przebywał np. na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym, miał nieobecność nieusprawiedliwioną oraz w sytuacji nawiązania bądź rozwiązania stosunku pracy w trakcie miesiąca.

Załóżmy, że pracownik od 6 do 10 listopada 2022 r. (tj. 5 dni = 40 godzin) przebywał na urlopie bezpłatnym. W listopadzie miał do przepracowania 160 godzin. Wynagrodzenie pracownika składa się tylko z płacy zasadniczej w wysokości 3500 zł.

Aby ustalić wynagrodzenie za część miesiąca:

Krok 1. miesięczną stawkę wynagrodzenia dzielimy przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w listopadzie: 3500 zł : 160 godzin = 21,88 zł/godz.;

Krok 2. otrzymaną kwotę mnożymy przez liczbę godzin nieobecności w pracy z powodu urlopu bezpłatnego: 21,88 zł/godz. × 40 godzin = 875,20 zł;

Wynagrodzenia - zmiany od 1-go lipca br.

DGP: Wyburzony budynek nie ma związku z nową inwestycją

Strata powstała w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonego budynku jest, z chwilą jego wyburzenia, jednorazowym kosztem uzyskania przychodu, jeżeli budynek ten nie utracił przydatności gospodarczej na skutek zmiany rodzaju działalności - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny

Wyjaśnił, że w takiej sytuacji niezamortyzowana wartość starego budynku nie powiększa wartości początkowej nowego.

Spytała o to spółka prowadząca działalność deweloperską, która wraz z podmiotem powiązanym była współużytkownikiem wieczystym dwóch działek oraz współwłaścicielem posadowionych na nich budynków i budowli. Na jednej z nich znajdował się budynek biurowy, który w obu spółkach był środkiem trwałym i podlegał amortyzacji podatkowej (z wyjątkiem użytkowania wieczystego).

Miał on jednak zostać wyburzony, by ustąpić miejsca nowemu budynkowi, który należałby wyłącznie do podmiotu powiązanego. Nie podjęto przy tym wiążącej decyzji, czy byłby on zakwalifikowany jako środek trwały tego podmiotu, czy zostałby sprzedany.

Na drugiej działce miał powstać hotel, który należałby do spółki.

W związku z tym oba podmioty złożyły do sądu wniosek o zniesienie współużytkowania wieczystego obu działek i współwłasności budynków. Zniesienie współużytkowania wieczystego odbyło się bez żadnych spłat i dopłat, ponieważ powierzchnie nowo wydzielonych działek odpowiadały powierzchni liczonej według dotychczasowych udziałów spółki i podmiotu powiązanego we współużytkowaniu wieczystym.

Spółka uważała, że jeśli nowy budynek zostałby uznany za środek trwały, to jego wartość początkowa mogłaby zostać powiększona o niezamortyzowaną wartość starego budynku. Zależało jej na tym, ponieważ planowano wykorzystywać nowy budynek w prowadzonej działalności przez długi czas i najbardziej korzystne byłoby uwzględnienie kosztu wyburzenia starego biurowca w wartości początkowej nowego budynku. Słowem, niezamortyzowana wartość wyburzonego budynku byłaby zaliczona do kosztów wytworzenia nowej inwestycji i rozpoznana w kosztach podatkowych poprzez odpisy amortyzacyjne.

Jeżeli natomiast nowy budynek zostałby sprzedany, to - zdaniem spółki - strata z tytułu likwidacji nie w pełni umorzonego budynku mogłaby być uznana za bezpośredni koszt uzyskania przychodu, potrącany w dacie transakcji.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził jednak, że skoro strata z tytułu likwidacji nie w pełni umorzonego środka trwałego jest spowodowana zdarzeniem niezwiązanym ze zmianą rodzaju działalności, to powinna być uznana jednorazowo za koszt podatkowy (w wysokości niezamortyzowanej wartości tego budynku). Nie ma tu bowiem zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 6, który nie uznaje za koszty strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności.

Koszt ten powinien być zatem rozpoznany w momencie faktycznej likwidacji środka trwałego (data sporządzenia protokołu zakończenia fizycznej likwidacji środka trwałego) pod warunkiem ujęcia tego zdarzenia w księgach - stwierdził dyrektor KIS.

Wykładnię tę podzieliły sądy obu instancji. WSA w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 1920/18) uznał, że jest ona zgodna z przepisami ustawy o CIT, a w szczególności z art. 15 ust. 4, art. 16g ust. 1 pkt 2 i art. 16g ust. 4.

Wyjaśnił, że art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT ma zastosowanie, jeżeli z powodu likwidacji środki trwałe utraciły przydatność na skutek zmiany rodzaju działalności. Zatem - a contrario - jeżeli likwidacja środka trwałego nie jest związana ze zmianą rodzaju działalności, to strata z tego tytułu (w wysokości nieumorzonej wartości środka trwałego) powinna stanowić bezpośrednio i jednorazowo koszt uzyskania przychodów - stwierdził WSA.

WSA orzekł więc, że niezależnie od tego, czy nowy budynek będzie przeznaczony do sprzedaży, czy będzie nowym środkiem trwałym, moment rozpoznania kosztu z tytułu niezamortyzowanej wartości starego budynku będzie taki sam - będzie to koszt jednorazowy, w dacie jego poniesienia.

Wątpliwości co do tego nie miał również Naczelny Sąd Administracyjny. Potwierdził, że strata z tytułu likwidacji nie w pełni umorzonego środka trwałego jest nierozerwalnie związana ze starym budynkiem i nie może powiększać wartości początkowej nowego budynku.

- Przepisy pozwalają na szybkie rozliczenie takiej straty już w momencie likwidacji starego budynku i tak też powinny być interpretowane w tej sprawie - podsumował sędzia Jerzy Płusa.

Wyrok NSA z 5 lipca 2022 r., sygn. akt II FSK 2978/19

BLOG